Górny Śląsk to region Polski, niesłusznie pomijany w programach szkolnych wycieczek turystycznych. Zespół miast konurbacji górnośląskiej, kryje w sobie wiele zaskakujących obiektów historycznych, industrialnych, a nawet przyrodniczych. Dlatego już drugi raz w tym roku szkolnym, wybraliśmy się do centrum największego okręgu przemysłowego w Polsce, żeby zapoznać się z walorami tego regionu. Program II Warsztatów Geograficznych, które odbyły się w dniach 30.09 – 1.10 br. koncentrował się na prowadzeniu obserwacji zmian krajobrazowych i przestrzennych, związanych z rozwojem przemysłu i osadnictwa w Aglomeracji Górnośląskiej. Dodatkowo zwracaliśmy uwagę na aspekty przemian historycznych, urbanistycznych i demograficznych obszaru Wyżyny Katowickiej i jej najbliższych okolic.

Dokumentowanie elementów środowiska geograficznego, rozpoczęliśmy jeszcze podczas przejazdu autokarem, charakteryzując rozmaite obiekty przyrodnicze i antropogeniczne widziane za oknem. Podczas postoju na Górze Św. Anny, zapoznaliśmy się z historią budowy amfiteatru i Pomnika Czynu Powstańczego autorstwa Xawerego Dunikowskiego. Jednak najważniejszym punktem programu pierwszego dnia warsztatów była zabytkowa Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu. Tu mogliśmy się zapoznać z historią górnictwa węgla kamiennego oraz skomplikowanym systemem odwadniania kopalni i transportu urobku. Poznaliśmy zagrożenia towarzyszące pracy górnika i moc żywiołów wody, ognia i ziemi, wobec których należy zachować należyty respekt.

Drugi dzień wycieczki, rozpoczęliśmy od zapoznania się z historyczną i nowoczesną architekturą centrum stolicy Górnego Śląska. Poznaliśmy styl brutalizmu na przykładzie budynku dworca głównego PKP Katowice, podziwialiśmy odnowioną fasadę dawnego dworca Kolei Górnośląskiej oraz bardzo ciekawą elewację budynku Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego. Zwiedziliśmy również kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, a następnie stanęliśmy oko w oko z mocnymi akcentami centrum Katowic, czyli bryłami „Superjednostki” i „Spodka”. Sposobność do utrwalenia zdobytych wcześniej informacji, dała nowoczesna i bogata ekspozycja Muzeum Śląskiego. Na zakończenie wizyty w stolicy regionu, podziwialiśmy urokliwe uliczki i podwórka osiedla górniczego Nikiszowiec.

W drugiej części dnia, przejechaliśmy autokarem na skraj Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Tam, wykorzystując kolejkę szynowo – linową wjechaliśmy na Górę Żar, by podziwiać górski krajobraz oraz kompleks elektrowni szczytowo – pompowej „Żar – Porąbka”. Ostatnim akcentem warsztatów była lekcja piwowarstwa w Muzeum Browaru Żywiec.

Bardzo serdecznie dziękuję wszystkim uczestnikom warsztatów za przygotowanie informacji o poszczególnych obiektach, miastach i regionach fizyczno-geograficznych i udział we wszystkich zajęciach terenowych. Szczególne podziękowania kieruję do Pani Eweliny Wyszyńskiej, która razem ze mną opiekowała się młodzieżą.

Do zobaczenia na szlaku!

Grzegorz Lustyk